Türk Ceza Kanunu 204.maddesinde resmi belgede sahtecilik suçunun oluşması için birden fazla seçimlik hareket öngörmüştür. Bu hareketlerden biri yapıldığında suç tamamlanmış olacaktır. Bu hareketleri sayacak olursak:
1-Resmi belgenin sahte olarak düzenlenmesi
2-Sahte resmi belgenin kullanılması
3-Gerçek bir resmi belgenin başkalarını aldatacak şekilde değiştirilmesi
hallerinde bu suçu işlenmiş sayılmaktadır.
Bu suçu görevi, yetkisi gereği düzenlediği belge üzerinde işleyen görevli için fazladan bir seçimlik hareket daha öngörülmüştür bu da düzenlemekle görevli olduğu belgeyi gerçeğe aykırı olarak düzenlemesidir. Yani yetkisi gereği belge düzenleyen görevli yukarıda sayılanlara ek olarak gerçeğe aykırı belge düzenlediğinde de bu suçu işlemiş sayılacak ve cezası artırılacaktır. Resmi belgede sahtecilik suçunun oluşması için düzenleme ve kullanma hareketlerinin bir arada yapılmasına gerek yoktur, hareketlerden birinin yapılması yeterlidir. Yani belgenin düzenlenmesi halinde düzenlenen belge kullanılmasa dahi suç oluşmuş sayılacaktır. (Örneğin şahıs sahte bir resmi belge düzenlemiş fakat henüz bu belgeyi kullanmamış, çekmecesine koymuş. Belgenin çekmecede bulunması halinde suç tamamlanmış sayılmaktadır.)
Türk Ceza Kanununun 207. maddesi özel belgede sahtecilik suçunun işlenmesi için birden fazla seçimlik hareket öngörmüştür
-Bir özel belgenin sahte olarak düzenlenmesi ve kullanılması
-Gerçek bir özel belgenin başkalarını aldatacak şekilde değiştirilmesi ve kullanılması
-Sahte bir özel belgeyi sahte olduğunu bilerek kullanmak
Resmi belgede sahtecilik suçundan farklı olarak özel belgede sahtecilik suçunda bu suçun oluşması için evrakın hem sahte olarak düzenlenmesi hem de kullanılması gerekmektedir. Yalnızca belgenin düzenlenmesiyle suç tamamlanmış sayılmaz. Suçun tamamlanması için sahte olarak düzenlenmiş belgenin kullanılması da gereklidir.
Resmi evrakta sahtecilik cezası
-Sahte resmi belge düzenlemek, gerçek olarak düzenlenmiş bir resmi belgeyi başkalarını aldatacak şekilde değiştirmek veya sahte belgeyi kullanmak kanunda 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılmıştır.
-Yazılan fiillerin (ve ek olarak gerçeğe aykırı belge düzenlemek) görevi gereği ilgili belgeyi düzenlemeye yetkisi olan kişi tarafından gerçekleştirilmesi halinde cezası artırılarak 3 yıldan 8 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
-Resmi belgenin aksi kanıtlanana kadar geçerli bir belge gibi hüküm doğuran türden bir belge olması durumunda verilecek ceza yarı oranında artırılır.
-Ayrıca, Ceza Kanunumuz hem özel hem resmi belgeler için uygulanabilecek iki hüküm getirmiştir. Buna göre: Bir kişi sahte olarak düzenlediği belgeyi başka bir suçun işlenmesi sırasında da kullanırsa kişi hem evrakta sahtecilik hem de işlediği diğer suçtan ayrı ayrı cezalandırılır. Kişinin hukuki ilişkiden doğan bir alacağı varsa ve kişi bunu ispatlamak için ya da gerçek bir durumu belgelemek amacıyla belgede sahtecilik suçunu işlemişse verilecek ceza yarı oranında indirilecektir
Özel evrakta sahtecilik suçu
Özel belgeler herkes tarafından düzenlenebilmektedir. Günlük hayatta kişiler sık sık özel belge düzenlemektedirler. Örneğin faturalar, dilekçeler, satış sözleşmeleri, kira sözleşmeleri özel belgelere birer örnektir. Özel evrakta sahtecilik suçunun işlenebilmesi için de kasıt unsuru aranmaktadır. Hem özel hem resmi evrakta sahtecilik yapan kişinin bunu bu niyetle, bilerek, isteyerek yapması gerekmektedir.
Özel evrakta sahtecilik cezası
Özel belgede sahtecilik suçunun cezası 1 yıldan 3 yıla kadar hapistir. Kanun bu suç için seçimlik veya birlikte olarak adli para cezasına hükmetmemiştir. Sayılan fiillerin farklı zamanlarda, aynı kişi tarafından aynı belgeyle işlenmesi halinde faile tek bir ceza verilir. Ceza Kanunumuz hem özel hem resmi belgeler için uygulanabilecek iki hüküm getirmiştir. Buna göre: Bir kişi sahte olarak düzenlediği belgeyi başka bir suçun işlenmesi sırasında da kullanırsa kişi hem evrakta sahtecilik hem de işlediği diğer suçtan ayrı ayrı cezalandırılır. Kişinin hukuku ilişkiden doğan bir alacağı varsa ve kişi bunu ispatlamak için ya da gerçek bir durumu belgelemek amacıyla belgede sahtecilik suçunu işlemişse verilecek ceza yarı oranında indirilecektir.
Evrakta sahtecilik türleri;
Evrakta sahtecilik suçunun birkaç tipi vardır. Bu suçun sahte bir evrak düzenlenerek, sahte bir evrakı kullanarak, gerçek olarak kurulmuş bir evrakın başkalarını aldatacak şekilde değiştirilerek kullanılması şekillerinde işlenilmesi mümkündür.
Evrakta sahtecilik suçunun nitelikli halleri;
Daha ağır bir cezayı gerektirecek nitelikli hal olarak, resmi belgenin, sahteliği sabit oluncaya kadar geçerli olan belge niteliğinde olması halinde, verilecek ceza yarısı oranında artırılır.
Daha hafif cezayı gerektirecek nitelikli hal olarak, kişinin hukuki ilişkiden doğan bir alacağı olması haline bunu ispatlamak için veya gerçek bir durumu belgelemek amacıyla belgede sahtecilik suçunu işlemişse verilecek ceza yarı oranında indirilecektir.
Evrakta sahtecilik suçunun ertelenmesi;
Bu durumun oluşması mahkemenin vereceği ceza miktarına göre değişkenlik gösterecektir. Hakkında hapis cezasını erteleme kararı verilecek şahsın daha önce kasten işlemiş olduğu bir suçtan mahkumiyetinin olmaması, mahkemede sanığın bir daha suç işlemeyeceğine dair bir kanaat oluşması, aldığı cezanın 2 yıl ya da daha az olması hallerinde cezasının ertelenmesi mümkün olacaktır.
Evrakta sahtecilik suçunda adli para cezası
Kanun evrakta sahtecilik suçu için sadece adli para cezasına, hapis cezasına seçimlik olarak adli para cezasına ya da hem hapis hem adli para cezasına beraber hükmetmemiştir. Bu suç için öngörülen ceza hapis cezasıdır. Ancak yalan beyan hususuna değinecek olursak, kişi bir resmi belgeyi düzenleme yetkisi olan kamu görevlisine yalan ifadelerde bulunarak onu yanılttığı halde cezası 3 aydan 2 yıla kadar hapis veya adli para cezasıdır. Bu durumda adli para cezası hapis cezasına seçimlik olarak öngörülmüştür. Hakim ikisinden birine hükmedecektir.
Evrakta sahtecilikte suç duyurusu
Bu suç şikayete bağlı suçlardan değildir. Takibi Cumhuriyet savcılığı kendiliğinden yapacaktır. Bildirilmesi durumunda 8 yıl içinde suçun savcılığa bildirilmesi halinde takibat yapılacaktır.
Evrakta sahtecilik suçunda zamanaşımı
Evrakta sahtecilik suçu şikayete bağlı bir suç değildir, açılacak dava bir kamu davası niteliği taşır. TCK’nun 66/1(e) maddesine göre beş yıl ve daha az süreli hapis veya adlî para cezasını gerektiren suçlarda sekiz yıl geçmesiyle zamanaşımı düşer. Evrakta sahtecilik suçu için de zamanaşımı süresi 8 yıldır.
Evrakta sahtecilikte görevli ve yetkili mahkeme
Resmi belgede sahtecilik suçunda görevli mahkeme ilgili Asliye Ceza Mahkemesidir. Failin kamu görevlisi olması durumunda görevli mahkeme ilgili Ağır Ceza Mahkemesidir.
Esenyurt Ceza Avukatı, Beylikdüzü Ceza Avukatı, Avcılar Ceza Avukatı, Büyükçekmece Avukat ile görüşmek için iletişim bilgilerinde yer alan telefon numarasını arayarak hukuki sorununuz hakkında bilgi alabilir, randevu alarak görüşme sağlayabilirsiniz.