Ceza davaları, sonucunda mahkumiyetin söz konusu olması sebebi ile Profesyonel hukuk büroları veya uzman avukatlar tarafından takip edilmesi gereken davalardır. Yazımızın devamında, Ceza davalarında en çok sorulan ve dikkat edilmesi gereken konu başlıklarını ele aldık.
Ceza Hukuku Nedir?
Ceza hukuku, kamu hukuku içerisinde yer almaktadır. Devletin suç ve cezaları belirlediği kurallar bütünüdür. Ülkede yaşayan herkese yönelik emirleri içermektedir.
Ceza Hukuku, soyut olarak suçu meydana getiren unsurlarla birlikte cezanın özelliklerini oluşturan hukuk dalıdır. Ceza hukuku, Anayasa ile belirlenen devlet düzenini ve siyasi yapısını korumaktadır.
Söz konusu düzenlemeler ve yaptırımlar ile insanlar arasındaki menfaat çatışmalarının önlenmesi ve bir arada bulunan toplum bireylerinin yaşamasının temel şartları korunmaktadır.
Ceza hukuku bölümleri şu şekildedir:
- Ceza genel hukuku,
- Ceza özel hukuku,
- İnfaz hukuku,
- Ceza muhakemesi hukuku.
Ceza Davası Nedir?
Suçun işlenmesi ile birlikte faille devlet arasında ceza ilişkisi meydana çıkar. Bu ilişkinin ortaya çıkması ile failin işlediği suçun kanunda belirtilen cezasına katlanması gerekir. Devlet tarafından bu cezalandırma işlemi, adli organlar tarafından yerine getirilir.
Ceza davası, kişi hakkında devletin görevli yargı organı Cumhuriyet Savcılığı tarafından gerçekleştirilen araştırma neticesinde yeterli suç şüphesinin var olması halinde yargılamanın yapılması için açılan kamu davasıdır. Ceza davaları şu mahkemelerde görülür:
- Ağır ceza mahkemesi,
- Asliye ceza mahkemesi,
- Çocuk mahkemesi,
- Çocuk ağır ceza mahkemesi,
- Fikri ve sınai haklar ceza mahkemesi.
Ceza davasında ilk savunma nasıl yapılır?
Ceza davasında sanık, yargılamanın her aşamasında savunma yaparak delillerini sunabilecektir. Ceza davasında savunma, yazılı ya da sözlü olarak yapılabilir. Sanık, dava konusu olayın nasıl meydana geldiğini ve delillerini mahkeme huzurunda bildirir. Yine varsa şikayetçi olan katılan da beyanlarını sunabilir. Yine konu hakkında bilgisi olan tanıklar da mahkeme huzurunda dinlenir. Ceza davasında dinlenilen tarafların tamamının beyanları duruşma tutanağına kaydedilir.
Sanığın ilk savunması, mahkeme huzurunda hâkimin karşısında gerçekleştirilir. Belirtildiği üzere, sanık yargılamanın her aşamasında savunma yaparak delillerini sunabilir.
Ceza davasında ilk duruşmada ne olur?
Ceza davalarının ilk duruşmasında, tanzim edilen iddianame sanığa okunarak il önce sanığın savunması alınır. Sanığın mahkeme huzurunda savunmasını yapmasının ardından varsa şikayetçi taraf dinlenerek davaya katılma talebinin bulunup bulunmadığı sorulur. Varsa katılan vekili ve sanık müdafi de olaya ilişkin hukuki değerlendirmelerini bildirir.
Ceza davasında mahkeme hâkimi veyahut Cumhuriyet Savcısı tarafından gerekli görülmesi halinde taraflara soru yöneltilebilir. Yine taraf vekillerinin de soru sorma hakkı bulunmaktadır. Tarafların dinlenilmesinin ardından delillerin toplanması, tanık dinlenmesi ve gerekli araştırmanın yapılmasına ilişkin kararlar verilebilir.
İfadeden kaç gün sonra dava açılır?
İfadenin alınması, Ceza Muhakemesi Kanunu madde 2 hükmünde açıklandığı üzere şüphelinin kolluk görevlileri ya da Cumhuriyet Savcısı tarafından suça konu olay hakkında dinlenmesidir.
Uygulamada yalnızca şüphelinin ifadesi alınmamakta, suçtan zarar gören, şikayetçi ve görgü tanıklarının da bilgi veren sıfatı ile ifadeleri alınmaktadır.
Davetiye ile, kişi ifade vermek üzere çağırılır. İfadenin alınmasının ardından Cumhuriyet savcısı tarafından şüphelinin tutuklanması talep edilebileceği gibi serbest de bırakılması istenebilir. İfade verildikten sonra ne kadar süre içerisinde dava açılacağı, her somut olaya göre değişkenlik göstermektedir. Gerekli araştırmaların yapılması, delillerin toplanması her somut olay bakımından farklı bir süreç içerisinde gerçekleşeceğinden bu konuda kesin bir şey söylenemeyecektir.
Ceza davalarında süreç nasıl işler?
Ceza davalarında süreç şu şekilde ilerlemektedir:
- Soruşturma aşaması:
Cumhuriyet Savcılığı tarafından suçun işlenmesinin öğrenilmesinin ardından suça konu olaya ilişkin araştırmanın yapıldığı aşamadır. Soruşturma dosyasında yer alan şüpheli veya şüpheliler hakkında yeterli ve makul şüphenin oluşmasının ardından kişi veya kişiler hakkında iddianame düzenlenerek ilgili mahkemeye gönderilir. Mahkeme tarafından iddianamenin kabul edilmesiyle soruşturma aşaması sonlandırılır.
- Kovuşturma aşaması:
İddianamenin kabulü ile başlayarak verilen hükmün kesinleşmesine kadar geçen süreyi kapsamaktadır. Suça konu olay hakkında mahkeme tarafından karar verilmesi bu aşamada gerçekleştirilir.
- İstinaf aşaması:
Yerel mahkeme tarafından verilen kararın hukuka uygun olmadığını düşünen taraflar bakımından başvurulan üst derece kanun yoludur.
- Yargıtay aşaması:
Yerel mahkeme tarafından verilen kararın istinaf incelemesi sonucunda da bir karar verilir. İstinaf mahkemeleri tarafından verilen kararın da hukuka uygun olmadığının düşünülmesi halinde başvurulan yüksek mahkeme aşamasıdır.
Mütalaaya karşı savunma nasıl yapılır?
Duruşmalar ile delillerin toplanarak değerlendirmesinin yapılmasının ardından Cumhuriyet Savcısı tarafından dava hakkında beyanda bulunulur. Söz konusu beyan esas hakkında mütalaa olarak adlandırılır.
Mütalaaya karşı savunma yazılı ya da sözlü olarak gerçekleştirilebilir. Mütalaanın verilmesinin ardından taraf vekillerine mütalaaya ilişkin beyanlarının sunulması için söz hakkı verilir. Mütalaanın aleyhine ve hukuka aykırı olduğunu düşünen taraf, mütalaaya ilişkin yazılı beyanlarını sunmak için süre talebinde bulunabilir.
İddianamenin değerlendirilmesi sonrası açılış nedir?
Cumhuriyet Savcılığı tarafından kişi veya kişiler hakkında suça konu olaydan hareketle iddianame düzenlenebilir. İddianamenin ilgili mahkemeye sunulması ve kabulü ile kovuşturma aşaması başlar.
İddianamenin değerlendirilmesi sonrası açılış, UYAP veya e-devlet uygulamalarında görülmekle beraber kişinin taraf olduğu bir ceza davasının bulunduğu anlamına gelmektedir. İddianamenin değerlendirilmesi sonrası açılış ile duruşmalar aşamasına geçilmektedir.
Ceza davalarında ilk duruşma ne zaman olur?
İddianamenin kabulü ile mahkeme tarafından taraflara tebligat çıkarılarak duruşma günü ve varsa mahkeme tarafından istenilen durumlar bildirilir. Ceza davalarında ilk duruşmanın ne zaman gerçekleştirileceği mahkemenin yoğunluğuna bağlı olarak değişmektedir.
Mahkemeye gitmesem ne olur?
Ceza davalarında taraflara duruşma gününü bildirir tebligat gönderilir. Tarafların hiçbir mazeret bildirmeksizin duruşmaya katılmadığı durumlarda, mahkeme tarafından bir sonraki celseye getirilmek üzere zorla getirme kararı verilmesi ile kişi hakkında “yakalama kararı” çıkarılması istenir.
Mahkemede önce kim dinlenir?
Ceza davalarının ilk duruşmasında, tanzim edilen iddianame sanığa okunarak il önce sanığın savunması alınır. Sanığın mahkeme huzurunda savunmasını yapmasının ardından varsa şikayetçi taraf dinlenerek davaya katılma talebinin bulunup bulunmadığı sorulur. Varsa katılan vekili ve sanık müdafi de olaya ilişkin hukuki değerlendirmelerini bildirir. Yine dava konusu olayın tanığının bulunması halinde de tanık mahkeme huzurunda dinlenir.
Ceza davasında hakim ne sorar?
Ceza davasında mahkeme hâkimi veyahut Cumhuriyet Savcısı tarafından gerekli görülmesi halinde taraflara soru yöneltilebilir. Yine taraf vekillerinin de soru sorma hakkı bulunmaktadır. Yöneltilecek sorular, dava konusu olayın tamamen açıklığa kavuşturulmasına yönelik sorular olacaktır.
İfade vermeye neden çağrılır?
İfadenin alınması, Ceza Muhakemesi Kanunu madde 2 hükmünde açıklandığı üzere şüphelinin kolluk görevlileri ya da Cumhuriyet Savcısı tarafından suça konu olay hakkında dinlenmesidir. Suça konu olay hakkında bilgi ve görgü ile, olaya ilişkin soruların cevaplandırılması için ifade alınır.
Kapanmış olan bir dava tekrar açılır mı?
Bir konu hakkında verilmiş olan kesinleşmiş bir hüküm bulunması halinde kural olarak yeniden yargılama yapılması söz konusu değildir. Yargılanmanın yenilenmesi, Ceza Muhakemesi Kanunu madde 311 hükmünde düzenlenmiştir. İlgili madde şu şekildedir:
Hükümlü lehine yargılamanın yenilenmesi nedenleri:
Madde 311 – (1) Kesinleşen bir hükümle sonuçlanmış bir dava, aşağıda yazılı hâllerde hükümlü lehine olarak yargılamanın yenilenmesi yoluyla tekrar görülür:
a) Duruşmada kullanılan ve hükmü etkileyen bir belgenin sahteliği anlaşılırsa.
b) Yemin verilerek dinlenmiş olan bir tanık veya bilirkişinin hükmü etkileyecek biçimde hükümlü aleyhine kasıt veya ihmal ile gerçek dışı tanıklıkta bulunduğu veya oy verdiği anlaşılırsa.
c) Hükme katılmış olan hâkimlerden biri, hükümlünün neden olduğu kusur dışında, aleyhine ceza kovuşturmasını veya bir ceza ile mahkûmiyetini gerektirecek biçimde görevlerini yapmada kusur etmiş ise.
d) Ceza hükmü hukuk mahkemesinin bir hükmüne dayandırılmış olup da bu hüküm kesinleşmiş diğer bir hüküm ile ortadan kaldırılmış ise.
e) Yeni olaylar veya yeni deliller ortaya konulup da bunlar yalnız başına veya önceden sunulan delillerle birlikte göz önüne alındıklarında sanığın beraatini veya daha hafif bir cezayı içeren kanun hükmünün uygulanması ile mahkûm edilmesini gerektirecek nitelikte olursa.
f) Ceza hükmünün, İnsan Haklarını ve Ana Hürriyetleri Korumaya Dair Sözleşmenin veya eki protokollerin ihlâli suretiyle verildiğinin ve hükmün bu aykırılığa dayandığının, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin kesinleşmiş kararıyla tespit edilmiş olması veya ceza hükmü aleyhine Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine yapılan başvuru hakkında dostane çözüm ya da tek taraflı deklarasyon sonucunda düşme kararı verilmesi. Bu hâlde yargılamanın yenilenmesi, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararının kesinleştiği tarihten itibaren bir yıl içinde istenebilir.
(2) Birinci fıkranın (f) bendi hükümleri, 4.2.2003 tarihinde Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin kesinleşmiş kararları ile, 4.2.2003 tarihinden sonra Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine yapılan başvurular üzerine verilecek kararlar hakkında uygulanır.
İfadeye kaç günde gidilir?
İfadenin alınması, Ceza Muhakemesi Kanunu madde 2 hükmünde açıklandığı üzere şüphelinin kolluk görevlileri ya da Cumhuriyet Savcısı tarafından suça konu olay hakkında dinlenmesidir. İfadeye çağrılma, çağrı kağıdı ile tarafa bildirilir. Söz konusu çağrı kağıdında bu hususa yer verilerek belirli bir günde ifade verilmesi istenir.
Savcılık soruşturması ne kadar sürer?
Cumhuriyet Savcılığı tarafından suçun işlenmesinin öğrenilmesinin ardından olaya ilişkin araştırma yapılarak deliller toplanır. Söz konusu süreç her somut olay bakımından, araştırılması gereken hususlar ve delillerin toplanma hızına bağlı olarak değişiklik gösterecektir. Bu nedenle kesin bir süre öngörmek mümkün değildir.
Mahkeme süreci nedir?
İddianamenin kabulü ile başlayarak verilen hükmün kesinleşmesine kadar geçen süreye kovuşturma aşaması denir. Suça konu olay hakkında mahkeme tarafından karar verilmesi bu aşamada gerçekleştirilir.
Ceza davası kaç duruşmada biter?
Ceza davasında, mahkeme tarafından soruşturma aşamasında toplanan delillerin eksik görülmesi halinde araştırma yapılabilecektir. Her dava hakkında verilecek karar bakımından geçen süre ve duruşma; delillerin durumu, sanık veya sanıkların durumu, varsa tanıkların durumu gibi etkenlere bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Bu sebeple net bir süre öngörülemez.
Özetleyecek Olursak
Ceza hukuku, mahiyeti itibari ile uzmanlık getiren bir alandır. Ceza hukukunda kanunların doğru uygulanması, mağduriyetlerin yaşanmasının önüne geçeceğinden ceza davasında şikayetçi ya da sanık olmanız halinde ceza hukuku alanında uzman ceza avukatı kadromuzla iletişime geçebilirsiniz.