HAKARET SUÇU VE CEZASI

Hakaret Suçu Nedir ?

Hakaret suçu TCK İkinci Kitap Sekizinci Bölümde Şerefe Karşı Suçlar başlığı altında m.125 vd. hükümlerinde düzenlenmiş bir suç tipidir. Hakaret suçu bir kimseye onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte olan somut bir fiil yahut olgu isnat etmek veya söverek bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığına saldırmak olarak belirtilmiştir. Hakaret suçunda mağdura isnat edilen fiilin gerçeğe uygun olup olmaması önemli değildir. Fakat isnat edilen olgunun gerçekliği ispat olunursa fail cezalandırılmayacaktır.

Hakaret suçu ile korunan hukuksal yarar mağdurun şerefidir. Şeref, toplumun bir kişinin itibar ve saygınlığı konusundaki düşüncesi ile bir insana tanınan değer ve buna saygı gösterilmesine yönelik talebi ifade etmektedir.

Hakaret suçu tehlike suçudur. Hakaret oluşturan eylemin tamamlanmasıyla suç gerçekleşmiş sayılır, mağdurun gerçekten şeref ve saygınlığının rencide olması aranmayacaktır.

Hakaret suçunun faili ya da mağduru herhangi bir kimse olabilir. Ancak bu suçun ölüye karşı işlenmesi halinde TCK 125 değil 130/1’de düzenlenen kişinin hatırasına hakaret suçunu oluşturur. Bununla birlikte tüzel kişiler bu suçun faili olamayacak fakat mağduru olabilecektir.

Hakaret Suçu Nasıl İşlenir ?

Hakaret suçu ancak icrai bir hareket ile işlenebilecektir. Bu suçun ihmali davranışla işlenmesi mümkün değildir. Örneğin uzatılan elin sıkılmaması gibi ihmali bir davranış hakaret oluşturmayacaktır. Hakareti oluşturan fiil söz, yazı, resim vb. görüntü ya da herhangi bir davranışla işlenebilir. Kanunda bu yönde ayrıca bir düzenleme bulunmamaktadır.

Hakaret suçu TCK 125 uyarınca mağdurun huzurunda ya da gıyabında olmak üzere iki şekilde işlenebilir. Huzurda hakaret söylenen sözün ya da yapılan davranışın herhangi bir aracıyla ihtiyaç duyulmaksızın direkt olarak mağdur tarafından öğrenilmiş olduğunda söz konusudur. Huzurda hakaret suç oluşturan fiilin mağduru muhatap alınarak işlenmesidir. Burada faille mağdurun yüz yüze olması şartı aranmaz. Örneğin telefonda fail tarafından doğrudan doğruda mağdura yapılan hakaret huzurda hakaret olarak değerlendirilecektir.

Kişinin hazır bulunmadığı bir ortamda hakaret edilirse gıyabında hakaret söz konusu olacaktır. Gıyabında hakaretin cezalandırılabilmesi için kanun hakaret fiilinin en az üç kişiyle ihtilat ederek işlenmesini aramaktadır. Yani en az üç kişi isnat edilen fiili, olguyu ya da sövmeyi öğrenmiş olmalıdır. Bu kişiler toplu veya dağınık olabilir.

Hakaret Davası Nasıl Açılır ?

Hakaret davası açma kim tarafından yapılır, hakaret davası nasıl açılır ? Hakaret suçu şikayete bağlı bir suçtur. Bu sebeple hakaret davası nasıl açılır sorusu suçu oluşturan fiilin işlenmesinden 6 ay içerisinde ilgili merciye yapılacak başvurusuyla açılır şeklinde cevaplandırılabilir. Hakaret davası açmak için mağdur şikayet dilekçesi ile Cumhuriyet Başsavcısına başvuracaktır. Eğer savcılık tarafından işlenen fiilin gerçekten hakaret suçunu oluşturduğu kanaatine varılırsa faile karşı kamu davası açılacaktır. Hakaret davası cezası da kamu davası yargılamasının bitiminde faile verilecek olan cezayı ifade etmektedir.

Ceza yargılamasına tabi olan bu suçun davasını hakaret davası açma ücreti şikayette bulunmak isteyenlerce merak edilmektedir. Fakat hakaret davası açma ücreti bulunmamaktadır. Zira burada bir suç savcılığa bildirilmekte, kişi kendi kendine bir dava açmamaktadır.

Hakaret Suçu Cezası

Hakaret suçu cezası kanunun 125.maddesinde hapis ve adli para cezası olarak belirlenmiştir. Buna göre suçun basit halini düzenleyen 1.fıkra gereğince hakaret suçunu işleyen kimse üç aydan iki yıla kadar hapis veya adli para cezasıyla cezalandırılır. Maddenin sonraki fıkraları ise cezanın artırılması ya da azaltılmasını gerektiren halleri düzenlemektedir. 125/3 uyarınca hakaret suçunun:

-Kamu görevlisine karşı kamu görevinden dolayı,

-Dini, siyasi, sosyal, felsefi inanç, düşünce ve kanaatlerini açıklamasından, değiştirmesinden, yaymaya çalışmasından, dininin emir ve yasaklarına uygun davranmasından ötürü,

-Kişinin dininin kutsal sayılan değerlerinden bahisle işlenmesi durumunda verilecek olan cezanın alt sınırı 1 yıldan az olamayacaktır. Hakaret oluşturan fiilin alenen işlenmesi ise ceza altıda biri oranında artırılacaktır.

Kurul halinde çalışan kamu görevlilerine karşı hakaret suçu işlenirse suç, kurulu oluşturan üyelere karşı işlenmiş sayılmaktadır. Bu durumda TCK 43 zincirleme suç hükümleri uygulanmalıdır.

Hakaret Davasında İspat

Hakaret davası nasıl ispat edilir, hem mağdur hem de kişi yapmadığı bir fiilden dolayı suçlandığında fail tarafından merak edilmektedir. Hakaret davasında ispat pek çok şekilde gerçekleştirilebilir. İspat bağlamında mağdur yapılan davranışın kanıtlarını mahkemeye sunmak üzere saklamalıdır. Örneğin sosyal medya üzerinden işlenen hakaret suçlarında mağdur ekran görüntüsü alarak kendisine yazılan hakaretlerin kaydını tutabilecektir. Böylelikle şikayette bulunduğu durumda savcılığa yahut mahkemeye bu görüntüleri sunarak şikayetini kuvvetlendirebilir. Fail açısından farklı bir husus daha söz konusudur: Fail isnatta bulunduğu ve suç oluşturan fiili ispat ederek cezadan kurtulabilecektir.

Bir suç nedeniyle hakaret edilen kimse hakkında kesinleşmiş bir mahkumiyet kararı verilmesi isnat ispat edilmiş sayılır. Böylece hakaret suçu işleyen kimse hakkında ceza verilmeyecektir. Fakat bunun dışındaki hallerde isnadı ispat istemi ancak isnat olunan fiilin doğruluğunun anlaşılmasında kamu yararı bulunması ya da şikayetçinin ispata razı gelmesine bağlı olacaktır.

Hakaret Davasında Tazminat Miktarı

Hakaret davası tazminat talebinde bulunmak mümkündür. Zira hakaret eylemi kişilik haklarına zarar vermektedir. Dolayısıyla bu bir haksız fiildir ve tazmin edilmesi gerekir. Hakaret eylemiyle kişilik haklarının maddi zarara uğraması mümkündür. Örneğin bir tacire karşı işlenen hakaret suçu ile isnat edilenler ticari kazancına etki edebilecektir. Böyle bir durumda maddi tazminat söz konusu olur. Ancak hakaret fiili kişide acı, elem meydana getirmiş ise manevi tazminat söz konusu olacaktır.

Onur ve şerefe karşı işlenen bu suç çoğunlukla manevi tazminat gerektirmektedir. Peki hakaret davasında ne kadar tazminat alınır ? Hakaret davası tazminat miktarı somut olaya göre ayrı ayrı değerlendirilecek ve karar verilecektir. Zira maddi ve manevi tazminatı gerektiren olaylar, hakaret eden kişinin kişisel durumu ile mağdurun kişisel durumu her davada farklılık gösterecektir. Burada önemli olan tazminata hükmedilirken esas alınacak noktanın eylemin meydana getirdiği zarar olacağıdır.

Hakaret Davasında Savunma

Hakaret davasında savunma konusu TCK m.128’de iddia ve savunma dokunulmazlığı olarak düzenlenmiştir. Bu düzenleme savunma hakkının gerçekten kullanılabilmesi için yapılmıştır. Bu düzenlemeyle birlikte öngörülen sınırlar içerisinde işlenen fiiller hukuka uygun ve savunma hakkı çerçevesinde sayılacaktır.

Savunma dokunulmazlığı isnat ve değerlendirmelerin gerçek ve somut vakalara dayanması ile uyuşmazlıkla bağlantılı olması halinde söz konusu olacaktır. Bu şekilde yargı mercileri ya da idari makamlar nezdinde yapılan başvuru, iddia ve savunmalarda kişilerle ilgili isnatlarda ya da olumsuz değerlendirmelerde bulunulduğunda ceza verilmeyecektir.

Davalı fail hakaret davası savunma dilekçesi çerçevesinde kişiye isnat ettiği olguyu gerçek ve somut vakalara dayandırdığını yahut savunma dilekçesinde işlemiş olduğu hakaret fiillerinin gerçeğe dayandığını ispat ederek ceza almaktan kurtulabilecektir.

Hakaret Davası Ne Kadar Sürer ?

Hakaret davası ne kadar sürer sorusu hakaret suçu mağdurlarının düşündüğü konulardan bir tanesidir. Zira mağdur karşı karşıya kaldığı hakaret fiilinden doğan yıpranmanın yanında bir de dava sürecinde yıpranacaktır. Hakaret davası süresi uzadıkça mağdurun bu anlamda duyduğu üzüntü artabilmektedir. Fakat hakaret davası süresi kesin olarak belirlenemeyecektir.

Zira davanın açıldığı mahkemenin iş yükü, dava delillerinin toplanması, tanık beyanları vb. birçok etken dava süresinde etkili olmaktadır. Ancak dava süresinin uzunluğundan korkarak dava açmaktan vazgeçmek haksızlığın cezasız kalmasını kabullenmek anlamına gelecektir. Ancak hakaret davalarında uzlaşma yolu öngörülmüştür. Uzlaşma ile daha kısa zamanda mağdur istediği sonucu elde etme imkanı bulacaktır.

Hakaret Suçu Yargıtay Kararları

Hakaret suçu ile Yargıtay kararları örnekleri:

T.C. Yargıtay 18. Ceza Dairesi E: 2015/32585 K: 2016/15898 K.T.: 12.10.2016: Hakaret fiilinin cezalandırılmasıyla kişilerin onur, şeref ve saygınlığı korunmakta olup şuçun oluşması için davranışın kişiyi küçük düşürmeye matuf olarak gerçekleşmesi gerekir. Bir hareketin tahkir edici olup olmadığı bazı durumlarda nispidir. Zamana, yere ve duruma göre değişebilir. Kişiye yönelik her türlü ağır eleştiri veya rahatsız edici sözlerin hakaret suçu olarak değerlendirilmemesi gerekir.

Bunun için sözler açıkça onur, şeref ve saygınlığı rencide edebilecek somut bir fiil veya olgu isnadını veya sövmek fiilini oluşturmalıdır. Suç tarihinde stajer avukat olan sanığın icra dairesinde katılan icra memurunun kendisinden ısrarlı bir şekilde dosya atmasını istemesi üzerine tartışma çıkmıştır. Sanık katılana hitaben “lütfen terbiyesizlik yapmayın” şeklindeki ifade kullanmıştır. Bu sözlerin, katılanın onur, şeref ve saygınlığını rencide edici boyutta olmadığı, ağır eleştiri, ve kaba hitap tarzı niteliğinde olduğu ve hakaret suçunun unsurlarının oluşmadığı gözetilmelidir.

Hakaret davası kararları ispat konusuna ilişkin örnek:

T.C. Yargıtay 18. Ceza Dairesi E: 2017/6841 K: 2017/15004 K.T.: 18.12.2017: Somut olayda sanık katılana yönelik olarak ses kaydından önce hakaret etmiş ve katılan olaydan ertesi gün kanıtlama amacıyla sanığın rızasını almaksızın ses kaydı başlatıp “bana neden terbiyesiz diyorsun” sorusunu sanığa yöneltmiş olup “terbiyesizsin, karaktersizsin” cevabını almıştır. Dava bu ikinci konuşmaya ilişkin ses kayıtlarının hükme dayanak yapılıp yapılamayacağına dairdir. Kişilerin ses kayıtlarının kişisel veri olduğundan şüphe yoktur.

Kişi kendisine karşı işlenen bir suçla ilgili bir daha kanıt elde etme ve yetkili mercilere başvurma imkanının bulunmadığı ani gelişen durumlarda konuşmaları kayda alırsa bu hukuka uygundur. Fakat olayda kişiler arasında ani gelişen bir durum söz konusu değildir. Katılanın amacı önceki günkü konuşmada sanığın kendisine hakaret ettiğine dair iddiasını delillendirmektir. İhlal edilen menfaat ile korunan menfaat dengesinde (CMK 217) sanığın özel hayatının gizliliği ağır basan menfaattir. Sayılan sebeplerden ötürü ses kaydı hukuka uygun delil değildir, hükme esas olmayacaktır.

Hakaret Davası Avukatı

Hakaret davası avukatı hakaret davası dilekçe yazımını, kişilerin davada en iyi şekilde temsil edilmesini, davanın takibini sağlayacak, hakaret davası sonuçları hakkında müvekkilini bilgilendirecektir. İlgili usul işlemleri ve hakaret suçu hakkında bilgi sahibi olan hakaret davası avukatı davada müvekkilinin haklarını korumak için çaba gösterecektir. Hakaret davası dilekçe yazımı müvekkil için en önemli kısımdır. Bu dilekçe aslında şikayet dilekçesidir. Hakaret davası dilekçe örneği her ne kadar internette bulunsa da dilekçe somut olaya özel yazılmalı ve olaya ilişkin gerekli her ayrıntı yazılmalıdır.

Hakaret davası avukatlık ücreti, mağdurların sıklıkla araştırdığı bir diğer konu olarak karşımıza çıkar. Hakaret davasında avukatlık ücreti her avukata göre farklılık gösterecektir. Bu farklılık avukatın tecrübesine, eğitimine, bulunduğu şehre, tanınırlığına vb. birçok etkene göre şekillenebilir. Ancak hakaret davası avukatlık ücreti anlamında ortalama bir ücret için İstanbul Barosu Asgari Ücret Tarifesi ve Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine bakmak faydalı olacaktır.

Hakaret suçu ve davasıyla ilgili Beylikdüzü Avukat, Avukat Burak GÜN’e iletişim sayfasındaki bilgilerden ulaşabilirsiniz.